هیات وزیران بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی، برنامه ملی «بهبود تولید، فرآوری، توزیع و صادرات زعفران» را تصویب کرد.
بر این اساس، وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان مسوول اجرای برنامه موظف است با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط برای اجرای راهکارهای تعیین شده به منظور تحقق چشم‌انداز برنامه یاد شده، اقدام کرده و حداکثر طی پنج سال شرایط لازم برای اجباری شدن استانداردهای موضوع فصل پنجم این برنامه را به طور کامل تامین کند. همچنین گزارش روند اجرای برنامه را به صورت سالانه به دفتر هیات دولت ارائه کند.
*برنامه ملی «بهبود تولید، فرآوری، توزیع و صادرات زعفران»
اهداف این برنامه، دستیابی به تولید سالانه 500 تن زعفران در افق سال 1400 ، ارتقای کیفیت زعفران، ساماندهی فعالان امور تولید، فرآوری، بازاریابی و صادرات زعفران زیر نظر شورای ملی زعفران، تدوین و بازنگری استانداردهای مربوط و اجرای آنها به شرح فصل پنجم و ارتقای جایگاه زعفران ایران در سازمان استاندارد جهانی از طریق ایجاد دبیرخانه مستقل زعفران در ایران ذیل کمیته بین‌المللی ادویه و چاشنی (iso)، ثبت برند ملی زعفران ایران و حفظ حقوق معنوی آن (حمایت از ثبت خواص و ویژگی‌های زعفران در مبادی بین‌المللی، کد کس غذایی و استاندارد جهانی) و ارتقای سهم تجارت بین‌المللی زعفران از صادرات متوسط سالانه 130تن به 350تن در سال 1400 و ارزآوری بیش از یک میلیارد دلار از طریق شناسایی و توسعه بازارهای فروش زعفران و نیز متعادل کردن قیمت داخلی و قیمت‌های بین‌المللی است.
*بهبود فرآیند تولید
ایران با در اختیار داشتن بیش از 96 درصد کل زعفران تولیدی جهان، به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب برای کشت زعفران، زمینه تولید زعفران با بالاترین درجه کیفیت را داراست. متوسط وضعیت عملکرد تولید زعفران ایران در 18 سال گذشته برابر با 4.32 کیلوگرم در هر هکتار و مجموعه تولید 239 تن در سال 1389 بوده است که با اجرای این برنامه باید تا سال 1400 به 7 کیلوگرم در هر هکتار و مجموع تولید 500 تن برسد.
*راهبردها
افزایش توان مالی تولیدکنندگان زعفران، کاهش قیمت تمام شده تولید زعفران، بالا بردن سطح بهداشت زعفران تولیدی و ارتقاء فرهنگ تولید کیفی زعفران.
*راهکارها
براساس این مصوبه از راهکارهای برنامه ملی (بهبود تولید، فرآوری، توزیع و صادرات زعفران )؛ صدور شناسنامه جداگانه برای زعفران کاران و مزارع و واحدهای بهره‌برداری زعفران و تشکیل بانک اطلاعاتی مربوط، آموزش کارشناسان فنی زعفران و بکارگیری آنها در مدیریت مزارع زعفران (با اولویت بهره‌گیری از کارشناسان شرکت‌های خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی، تربیت کار گر ماهر(اپراتور ماشین‌آلات) زعفران، گسترش ضریب مشارکت تولیدکنندگان در طرح‌های مکانیزاسیون و نوسازی مزارع، ارتقاء سطح دانش مکانیزاسیون تولیدکنندگان و توسعه مکانیزاسیون در مزارع زعفران (ترویج دستگاه‌های الگویی نظیر پیاز کار دو ردیفه، برداشت گل و جداساز کلاله)
*بهبود روش‌های فرآوری و بسته‌بندی
چشم‌انداز
تعداد واحدهای دارای پروانه بهره‌برداری در زمینه درجه‌بندی و بسته‌بندی زعفران در کل کشور 73 واحد با مجموع ظرفیت 888 تن در سال است که با اجرای این برنامه باید در سال 1400 تعداد واحدهای دارای پروانه بهره‌برداری در زمینه درجه‌بندی و بسته‌بندی زعفران به 87 واحد با مجموع ظرفیت 963 تن در سال برسد.
راهبردها
راهبردهای این برنامه، به صفر رسانیدن میزان ناخالصی زعفران، افزایش ارزش افزوده صادراتی زعفران و فرآورده‌های جانبی آن و صادرات زعفران در بسته‌بندی‌های متناسب با بازارهای مختلف است.
از راهکارهای این برنامه، آموزش ضوابط فنی و بهداشتی به واحدهای آماده‌سازی و بسته‌بندی انواع ادویه و چاشنی در دسترس برای صاحبان واحدهای بسته‌بندی، صدور شناسنامه برای واحدهای مختلف فرآوری و بسته‌بندی زعفران، تجهیز خطوط درجه‌بندی و بسته‌بندی زعفران به ابزار و تجهیزات مدرن و ساماندهی واحدهای درجه‌بندی (سورتینگ) و بسته‌بندی تحت پوشش تعاونی‌های کشاورزی و زعفران کاری است.
*بهبود بازاریابی و تجارت خارجی زعفران
براساس این مصوبه، یکی از دلایل عدم استفاده از پتانسیل تولید زعفران در کشور و در نتیجه پایین بودن حجم تولید و صادرات آن عدم توجه به شناخت بازار ناموفق بودن در جلب مشتری ثابت و ناپایدار بودن قیمت‌های مناسب بازار و همچنین ضعف در تبلیغات و امور مرتبط به بازاریابی زعفران بوده است که موجب عدم تمایل به افزایش عملکرد در واحد سطح یا عدم پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در جهت تولید بیشتر از یک سو و از سوی دیگر از دست دادن بازار و مشتریان در خارج از کشور شده است.
بر این اساس، از راهبردهای این برنامه؛ افزایش سهم ایران از منافع و ارزش افزوده حاصل از تجارت زعفران، بازاریابی و گسترش شبکه فروش زعفران و محصولات جانبی آن در خارج از کشور و اعتماد‌سازی جهت برند ملی ایران در تجارت زعفران است.
راهکارها
براساس این مصوبه، گسترش مطالعات بازاریابی و فعالیت‌های تبلیغاتی، مطالعه امکان‌سنجی و اثربخشی بازار فروش اینترنتی، تشویق شرکت‌های فعال در تجارت الکترونیک زعفران و به کارگیری روش‌های مختلف ترویج فرهنگ مصرف و توسعه بازار زعفران از جمله برپایی نمایشگاه، مراکز عرضه محلی، همایش‌های تخصصی و جشنواره‌های توسعه گردشگری زعفران از راهکارهای این برنامه است.
*بهبود و توسعه تحقیقات زعفران
چشم‌انداز
کاربرد دارویی، خوراکی و صنعتی زعفران تاکنون جایگاه حقیقی خود را پیدا نکرده است. انجام تحقیقات مناسب و آشکارسازی این خواص، علاوه بر ایجاد بازارهای جدید، باعث بهبود جایگاه ارزآوری و افزایش ارزش افزوده زعفران می‌شود.
راهبرد
براساس مصوبه راهبرد این برنامه، توسعه تحقیقات علمی و کاربردی تولید، فرآوری، بسته‌بندی، توزیع و صادرات زعفران و محصولات جانبی آن است.
راهکارها
براین اساس، تعیین روش‌های مناسب کشت زعفران در مناطق مختلف، بررسی روش‌های تغذیه گیاهی زعفران، تهیه مدل شبیه‌سازی رشد و عملکرد زعفران، بررسی سیستم‌های آبیاری مناسب در زراعت زعفران، بررسی تاثیر شرایط اقلیمی بر تولید زعفران، انجام مطالعات شناسایی انواع زعفران تولیدی در کشور و ثبت آنها و توسعه تحقیقات کاربردی زعفران با همکاری تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمده آن از راهکارهای این بخش است.
*بهبود و تدوین استانداردهای زعفران
چشم‌انداز
اجرای استاندارد، باعث تنظیم فرآیند تولید، فرآوری و بسته‌بندی زعفران شده و شرایط نگه داری و انبارداری زعفران را بهبود داده و همچنین باعث افزایش کیفیت همکاری‌های تچاری، بازاریابی و بازاررسانی می‌شود و در نتیجه آن رضایت مندی مشتریان، تجار و مصرف‌کنندگان افزایش می‌یابد.
راهبردها
استانداردسازی زعفران و فرآیند تولید، فرآوری و بسته‌بندی آن با هدف بهبود کیفیت و حذف زعفران تقلبی و فراهم آوردن زیر ساختها و مقدمات لازم برای اجباری شدن استانداردهای مختلف مربوط به زعفران است.
راهکارها
تدوین استانداردهای لازم توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با همکاری وزارت جهاد کشاورزی شامل؛ استاندارد زعفران فاقد هر گونه سم و کود شیمیایی (ارگانیک)، استاندارد ویژگی‌های زعفران مصارف داخلی،استاندارد ویژگی‌های زعفران صادراتی و استاندارد انواع بسته‌بندی برای زعفران است.
این مصوبه از سوی محمدرضا رحیمی؛ معاون اول رئیس‌جمهوری برای اجرا ابلاغ شده است.
