هنر بسته بندی: فرانسویهایی که غذا و نوشیدنیشان را در بشقاب، لیوان و فنجان پلاستیکی یکبارمصرف سرو میکردند، با ماجرای تازهای روبهرو شدهاند. قانون ممنوعیت مصرف ظرفهای پلاستیکی دست رستوراندارها و اغذیهفروشیها و کافهها را خواهد بست.
خداحافظی با ظرفهای پلاستیکی تا چهار سال دیگر یعنی تا سال ۲۰۲۰ میلادی در فرانسه قطعی خواهد شد. از این تاریخ همه ظرفهای یکبار مصرف باید از مواد طبیعی ساخته شوند و قابلیت کودشدن را داشته باشند. این نخستینبار نیست که پلاستیک در فرانسه در کنار کلمه ممنوع میآید؛ در ابتدای تابستان هم استفاده از کیسههای پلاستیکی در فروشگاهها هم ممنوع شده بود و مشتریان باید کیسه پارچهای یا کاغذی با خود حمل میکردند. جلال ایجادی، کارشناس محیط زیست در پاریس درباره دلایل ممنوعیت پلاستیک در فرانسه میگوید:
«جامعه فرانسه از دیرباز به این توجه داشته که باید مصرف اجناس پلاستیگی از پاکت و کیسه گرفته تا قاشق و چنگال کم شود و کمکم حذف شود. چون حدود ۷۵ درصد ساکهای پلاستیکی در دریاها رها میشود و آلودگی بسیار گسترده زیستمحیطی را به وجود میآورد و سلامت انسانها را هم به خطر میاندازد».
طرح ممنوعیت مصرف پلاستیک از سالها پیش با ایده و پیگیری فعالان محیط زیستی در فرانسه شکل گرفت، ایدهای که مخالفان زیادی داشت. گفته میشود ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان لازم است تا ظروف پلاستیکی در طبیعت از بین بروند. با این حال طرفداران مصرف روزافزون ظرف و کیسه پلاستیکی در بیشتر کشورها از تعداد مخالفان مصرف بیشتر بودهاند. پشت این تمایل، شرکتها و کارخانههای بزرگی بودند که با ممنوعشدن پلاستیکی که روز به روز به خورد جسم و جان طبیعت میرود، کار و بارشان کساد میشد. آنطور که جلال ایجادی، پژوهشگر و کارشناس محیط زیست در فرانسه میگوید، دولتها برای این نوع محدودیتها و ممنوعیتها باید زیرساختهای اقتصادی را هم در نظر بگیرند.
افزایش تولید، قیمت ارزان، دسترسی سریع و حمل و نقل آسان ظرفهای یکبار مصرف در ایران هم آنها را جایگزین ظرفهای سنتی و مهربانتر با طبیعت کرده است. حجم ظرفهای یکبار مصرف در برخی از روزهای مذهبی مثل ماههای محرم و صفر و روزهای منتهی به انتخابات، آنقدر زیاد میشود که شهرداریها هم در جمعآوری آنها مستاصل میشوند.
خبرگزاری ایرنا میگوید، هر سال بیش از ۱۷۷ هزار تن پلاستیک در ایران تولید میشود؛ حجم عظیمی از زباله پلاستیکی که شهرها، روستاها، ساحلها، رودخانهها و دریاها را پر کرده است. در کنار این آمار باید کیسههای پلاستیکی خرید میوه و سبزیجات و خواربار را هم در نظر گرفت.
در برخی از کشورهای اسکاندیناوی چندی است ظرفهای تجدیدپذیر که از نشاسته گیاهی و ذرت و سیبزمینی ساخته شدهاند، آرامآرام جایگزین می شوند. استفاده از این ظرفها، آنقدر آرام و بیسروصدا سازنده، فروشنده و مشتری را با ایدههای مراقبت از محیط زیست و سلامت همراه کردهاند که دیگر تبدیل به بخش ضروری زندگی مردم شدهاند.