احتمالا همه به این موضوع اذعان دارند که تغییرات در سبک زندگی ما، بسیار سریع‌تر و گسترده‌تر از سال‌های گذشته اتفاق می‌افتد. به همین روال و با سرعت غیرقابل تصوری، بر میزان آگاهی و سواد نیز افزوده می‌شود. رواج اینترنت و پس از آن گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی همچون facebook، که اکنون با دو میلیارد کاربر بزرگترین کشور دنیاست، عامل تسریع در نزدیکی مردم و فرهنگ‌ها با یکدیگر شده است. در هزاره سوم، دانش بشر هر ده سال دو برابر می‌شود. برخی دیگر معتقدند که هر آنچه یاد می‌گیریم، هر 24ساعت دو برابر می‌شود. این تغییرات بر بخشی از آداب و رسوم روزمره ما از جمله «خرید کردن» نیز تاثیر خود را گذاشته است و کارشناسان و روانشناسان بازاریابی و فروش را وادار کرده تا به گونه‌ای دیگر به موضوع بنگرند.
بسته‌بندی از ابتدای ظهورش در عصر حجر متناسب با مناسبات اجتماعی بشر، نقش‌های گوناگونی را به خود دیده است. محافظت نخستین و ایجاد تجربه‌ای لذت‌بخش برای خریدار آخرین آنهاست. متغیرها و نیازهای بسیاری که در روابط اجتماعی ما ایجاد شده، همگی تاثیر خود را بر بسته‌بندی، از انتخاب مواداولیه گرفته تا طراحی، گذاشته‌‌اند. این نیازها در سنین مختلف متفاوتند و کارکردهای متفاوتی را نیز ایجاد می‌کنند. نسل جوان تا میانسال با توجه به سال به دنیا آمدنشان، به گروه‌های X، Y و Z تقسیم‌بندی می‌شوند چراکه هر گروه نیازها، رفتار اجتماعی و عادت‌های خرید متفاوتی دارند. اینترنت در اینجا دوباره نقش‌آفرینی می‌کند: خریداران نسل موبایلی که ارتباط و تعامل نزدیک‌تری را با سازنده کالا برقرار می‌کنند، شبکه‌هایی که فروشگاه‌های مجازی بسیار بزرگی هستند و درنهایت فروش آنلاین.
فروش آنلاین یا تجارت الکترونیک آخرین دستاورد فناوری برای دسترسی بیشتر به محصولات و خدمات است، یکی از بزرگترین چالش‌های پیش‌روی صنعت بسته‌بندی و آینده‌ای که هر لحظه به ما نزدیک‌تر می‌شود. این موضوع به قدری سریع در حال رشد است که حتی باعث انشقاق در کارشناسان به‌ویژه فعالین طراحی و لجستیک بسته‌بندی شده است. اختلاف هم بر سر طرح ظاهری و هم نوع مواداولیه به کار رفته در بسته‌بندی‌هاست. گروهی معتقدند که ظاهر بسته‌بندی باتوجه به سفارش محصولات بر روی نت، دیگر چندان اهمیتی ندارد و گروهی دیگر بر این باورند که برعکس این موضوع نقشی بسیار مهم‌تر از گذشته درجلب نظر خریدارانی دارد که قفسه فروشگاه مجازی‌شان بسیار پرکالاتر از گذشته شده و این گرافیک است که بنا دارد نقشی بزرگ‌تر از قبل در ایجاد تمایز بین برندها ایفا کند. در استفاده از مواداولیه هم اوضاع چنین است. پایداری و دغدغه‌های زیست‌محیطی، که از دیگر چالش‌های آینده نه‌تنها بسته‌بندی بلکه جوامع بشری در تمام شئونات زندگی خواهد بود، تفکری جدید را پایه‌گذاری کرده که اساس آن کاهش مصرف مواداولیه و بازیافت‌پذیری آنهاست.
در همین راستاست که آمازون «بسته‌بندی حداقلی» خود را با عبارت «Frustration- Free» معرفی می‌کند. بسته‌هایی با حداقل مصرف مواداولیه و تزیین خاص برای ارسال کالاهایی که آنلاین خریداری می‌شوند. دعوای قدیمی ترجیح استفاده از بسته‌بندی‌های کاغذی یا پلاستیکی کم بود که جدال تازه‌ای مابین طرفداران تجمل یا سادگی اقتصادی در بسته‌بندی نیز بدان اضافه خواهد شد. آنچه اهمیت روزافزونی یافته است، پررنگ شدن نقش اجتماعی بسته‌بندی در خلق تجربه‌ای خوب برای خریدار است. احساس لذتی که وظیفه‌اش تنها کمک به خرید کالا نیست بلکه خود نیز ابزاری باهویت مستقل برای ایجاد حس خوشایند در مشتری است.
ما در هنر بسته‌بندی از این روند جهانی عقب نمانده‌ایم. از سال گذشته به مرور ورود به این مباحث را آغاز کردیم، در این شماره مقدماتی بر آن نگاشتیم و از شماره آینده مقالاتی مفصل زیر سرفصل «تجارت الکترونیک و فروش آنلاین» را تقدیم حضور شما خواهیم کرد. برای اینکه موج ما را با خود نبرد، باید شناگران ماهری باشیم!
