هنگامی که کار خود را در صنعت بسته‌بندی آغاز کردم، با خود فکر می‌کردم که «بهینه‌سازی بسته‌بندی» و چرخه تولید و توزیع تنها واژه‌هایی جذاب و خیال‌پردازانه هستند و در کنار همدیگر قرار گرفته‌اند تا پیشروان چرخه تولید و مدیران آن را تحت تاثیر قرار دهند.
اگر شما یک مهندس خبره بسته‌بندی باشید یا در صنایع وابسته به بسته‌بندی مانند تولید مقوای کروگیتی یا طراحی بسته‌بندی‌های پیچیده برای خرده‌فروشی‌ها کار کنید، ممکن است درکی عمومی از اینکه «بهینه‌سازی بسته‌بندی»* به چه معناست را داشته باشید. اما برای اغلب مردم، بسته‌بندی همان پاکت‌هایی است که در خواروبارفروشی‌ها وجود دارد یا جعبه‌های قهوه‌ای و لفاف‌های حباب‌دار. استفاده از عبارت «بهینه‌سازی بسته‌بندی» اغلب موجب ایجاد سوءتفاهمی مزاح‌گونه می‌شود.
بهینه‌سازی بسته‌بندی دقیقا چیست؟
در نگاهی ساده‌انگارانه، «بهینه‌سازی بسته‌بندی» به معنای به‌کارگیری بسته‌بندی‌های هوشمندی است که طراحی شده‌اند تا محصول شما را دربرگیرند، مراقبت کنند و ارتباط آن را با خریدار برقرار سازند، در حالی‌که این محصول در مسیر بین تولیدکننده، انبار یا فروشگاه به سوی مقصد نهایی‌اش (اغلب خانه مصرف‌کننده، دفتر کار یا سایر نقاط نهایی فروش) در حرکت است.
عوامل بسیاری برای ارزیابی شرایطی که در آن محصول شما به مقصد نهایی می‌رسد وجود دارند:
1- انتخاب ماده اولیه مناسب بسته‌بندی
آیا درک خوبی از آسیب‌پذیری محصول پیش از آغاز طراحی سه مرحله از بسته دارید؟ ابتدا محصول شما باید با پروتکل‌های رسمی برای مشخص شدن میزان شکنندگی‌اش (چه میزان آسیب را می‌تواند تحت چه شرایط و چه محیطی تحمل کند) سنجیده شود. پس از آن بهینه‌سازی بسته‌بندی شامل بهبود بسته‌بندی‌های اولیه، ثانویه و ثالثیه با هدف کمک به محصول و بسته‌بندی آن در مسیریابی تا بازار هدف خواهد بود.
بسته‌بندی اولیه
این بسته‌بندی برای راحتی در استفاده و سادگی در باز کردن، ایجاد تجربه دلچسب در مصرف‌کننده و نمایش در فروشگاه تولید می‌شود و به گونه‌ای طراحی می‌شود تا حداقل فضا و مواداولیه ممکن را به خود اختصاص دهد در حالی‌که همزمان بیشترین محافظت را از محصول به عمل می‌آورد.
بسته‌بندی ثانویه و ثالثیه
این بسته‌بندی محافظ کمک می‌کند تا بسته از آسیب‌ها و خطرات محیطی دور بماند، آسیب‌هایی همچون دما/ رطوبت، حمل در کامیون، تسمه نقاله‌ها و دیگر مواردی که در حین حمل اتفاق می‌افتد همچون حمل دستی، تکان‌ها، افتادن از دست کارگران و… .
2- انتخاب میزان صحیح بسته‌بندی برای محیط و چرخه توزیع
بسیاری از محصولات، کمتر از حد لازم بسته‌بندی می‌شوند که این خود مسایلی همچون ضایعات محصول، لجستیک نامناسب و هزینه‌های اضافی را موجب می‌شود. اما برخی دیگر دارای بسته‌بندی‌های بیش از اندازه هستند که در نتیجه آن مواداولیه بیشتری مصرف می‌شود که افزایش هزینه‌های بسته‌بندی و حتی چرخه توزیع را در پی دارد. اما بسته‌بندی متناسب به گونه‌ای طراحی شده است تا نیازهای شما در چرخه تولید را تامین کند:
– فلوت و توان کافی مقوای کروگیت
– ویژگی‌ها و ضخامت صحیح فوم یا بسته‌بندی محافظ
– نوع و ضخامت مناسب فیلم‌ها یا پلاستیک‌های سخت
– میزان صحیح دورپیچ لفاف استرچ
– مکان صحیح و میزان چسب
3- انتخاب طراحی مناسب برای بسته
با انتخاب نوع و میزان صحیح مواداولیه بسته‌بندی، زمان پرداختن به طراحی و مهندسی بسته‌بندی فرا می‌رسد، که بسیاری از بخش‌های چرخه تولید را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد:
فروشندگان مواد اولیه
فاکتورهای طراحی می‌توانند به ظرفیت‌های فروشندگان مواداولیه گره بخورند همین‌طور به ظرفیت‌های تولید شما. آیا فروشندگان مواداولیه می‌توانند این بسته را با ویژگی‌های شما مطابقت دهند؟ آیا این طراحی می‌تواند امکانات تجهیزاتی و ظرفیت مواداولیه را در یک تناسب قرار دهد؟
تولید و عملیات
آیا طرح بسته شما مکمل فرآیند فعلی تولید و تجهیزات اتوماسیون‌تان هست؟ آیا الزامات بسته‌بندی این سیستم‌ها را قادر می‌سازد تا با بهینه‌ترین سرعت، کار کنند یا نیاز دارید تا سرعت تجهیزات را کم کنید؟ کم کردن سرعت چه تاثیری بر هزینه‌های عملیاتی شما می‌گذارد؟
راندمان و هزینه چرخه تولید، انبارداری و حمل‌ونقل
طرح‌های آنچنانی و زیبا باعث می‌شود تا بسته شما در قفسه فروشگاه بدرخشد اما این هندسه و شکل منحصربه‌فرد چه تاثیری بر هزینه‌های حمل شما خواهد گذاشت؟ آیا بسته شما در مشارکت با تمام سیستم‌ها و نقاط تماس بهینه شده است؟ آیا طرح شما فضای هواخور یا فضای تلف شده را درون کامیون، مرکز پخش یا انبار ایجاد می‌کند؟ در صنعت حمل‌ونقل، فضای آزاد به معنای تلف کردن پول است. برخی از سبک‌های طراحی صرفا ایجاد ضایعات می‌کنند و پول را به هدر می‌دهند.
4- بهینه‌سازی تعداد محصول برای داشتن هزینه‌های کمتر و راندمان بالاتر
تولیدکنندگان کالاهای مصرفی بسته‌بندی شده (CPG) یا حتی تولیدکنندگان B2B اغلب به خاطر تقاضا برای تعداد سفارش و جعبه‌های بسته‌بندی در اختیار خریدارانشان هستند. چه اتفاقی می‌افتد چنانچه شما از بسته‌های 8تایی یا 12تایی به جای بسته‌های 6تایی برای حمل استفاده کنید؟ این هماهنگی بسته‌بندی چگونه می‌تواند هزینه کل سیستم بسته‌بندی شما را تحت تاثیر قرار دهد؟ آیا می‌توانید محصول بیشتری را بر روی پالت‌ها جای دهید و ظرفیت حمل خود را افزایش دهید؟ آیا می‌توانید محصول بیشتری را در انبار یا قفسه فروشگاه نگهداری یا عرضه کنید و کمک کنید تا از فهرست کالا و تجهیزات انبارداری کاسته شود؟ آیا اصولا می‌توان چنین چیزی را اندازه گرفت؟
5- انتخاب میزان مناسب محافظت
فراتر و پایین‌تر از انتخاب درجه محافظت بسته‌بندی برای جلوگیری از آسیب در حین حمل و انبارداری، محافظت مناسب بسته‌بندی الزامات گوناگونی دارد که از آن جمله‌اند:
– نفوذناپذیری برای محصولات غذایی یا دارویی به بهبود زمان نگهداری و طول عمر محصول و محافظت در برابر اکسیژن و رطوبت یا سایر عوامل محیطی، کمک می‌کند.
– محافظت در برابر تکان کمک می‌کند تا محصولات در برابر انواع سقوط و تاثیرهای مشابه بدون آسیب باقی بمانند.
اقدامات انجام‌شده برای کاهش آسیب محصول و بهبود رضایت خریدار می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های بسته‌بندی شود. سیستم بهینه‌سازی بسته‌بندی در واقع تعادلی مابین هزینه‌های آسیب و هزینه بسته‌بندی ایجاد می‌کند.
6- به طراحی صحیح محصول بچسبید
نه، این یک اشتباه تایپی نیست؛ من گفتم «طراحی محصول». یکی از شاگردان من در کالج چنین می‌گوید: «بهترین بسته، یک محصول نیرومند است.» یکی از مهمترین اجزای بهینه‌سازی بسته‌بندی، محافظت از محصول است. چنانچه محصول شما طراحی شده تا پایدار و نیرومند باشد (یعنی از بهترین مواد اولیه ممکن باشد و نیز به قدر کافی قوی تا بتواند در برابر افتادن و شوک بهترین ضربه‌گیری را در دستان مصرف‌کننده داشته باشد)، باید حداقل یا حتی هیچ‌گونه بسته‌بندی نداشته باشد. اما چنانچه محصول ذاتا شکستنی باشد یا الزامات ویژه و نیازهای خاصی برای حمل داشته باشد، نیاز به بسته‌بندی زیادی دارد.
چنانچه به عقب بر‌گردید، بهینه‌سازی بسته‌بندی، عبارتی ساده به نظر می‌آید. اما هنگامی که شروع به کنار زدن لایه‌ها می‌‌کنید، تعداد جزییات و مهندسی پشت آن بیشتر وضوح می‌یابند.
packaging optimization*
