برداشت اشتباه درخصوص ضایعات غذا، پلاستیک‌ها و بسته‌بندی

احتمالا شما گزارش Friends of the Earth Europe را خوانده‌اید که مدعی است بسته‌بندی‌های پلاستیکی هیچ تاثیر مثبتی بر کاهش ضایعات غذایی ندارند. محتوای اصلی این گزارش بر این مبناست که هم ضایعات غذایی و هم بسته‌بندی‌های پلاستیکی در حال افزایش هستند بنابراین استفاده از بسته‌بندی‌های پلاستیکی تاثیر مثبتی بر کاهش ضایعات غذایی نداشته است.

در برداشتی سطحی این یافته درست می‌نماید: هم ضایعات غذایی و هم بسته‌بندی‌های پلاستیکی هر دو رشد داشته‌اند. اما با نگاهی عمیق‌تر به داده‌های مشابه در امریکا این نکته آشکار می‌شود که نتیجه‌گیری آن‌ها درخصوص نداشتن ارتباط مثبت بین ضایعات غذایی و بسته‌های پلاستیکی صحیح نیست. بیایید نگاهی به آخرین اعداد EPA بیاندازیم:

محصولات تولیدشده در جریان ضایعات جامد شهری (1000 تن)

* شامل جعبه‌های کروگیتی نمی‌شود.

دو نکته مهمی که از این اعداد می‌توان برداشت کرد به قرار زیر هستند:

1- در 1/25درصد از موارد، ضایعات غذا بین سال‌های 2000 و 2014 حدود 2 برابر رشد کرد به همان سرعت رشد جمعیت که منجر به افزایش سرانه 8/10درصد شد یا 5/23پوند به ازای هر نفر. این آمارها آزاردهنده هستند چراکه نشان می‌دهند هر کدام از ما بیش از آن چیزی که 15 سال پیش بوده مواد غذایی را دور می‌اندازیم.

بر پایه گزارش WRAP (ضایعات خانگی غذا و نوشیدنی در انگلستان)، دوسوم این ضایعات به خاطر فاسد شدن غذاهایی است که سر زمان مصرف نمی‌شوند و یک‌سوم از این ضایعات هم به خاطر این است که خانواده‌ها بیشتر از غذایی که امکان خوردنش را دارند بر سر میز می‌آورند. به طرز مشهودی بسته‌بندی در اینجا نقشی مثبت ایفا می‌کنند حداقل در دو بخش: 1- تضمین می‌کند که غذاها دارای تاریخ مصرف منطقی در قفسه‌های آشپزخانه هستند و 2- اطلاعاتی واضح و قابل فهم را به مصرف‌کننده می‌دهد مبنی بر این‌که آخرین روزی که غذا باید آماده و مصرف شود چه تاریخی است.

علت دیگری که می‌توان برای افزایش ضایعات غذا ذکر کرد این است: عواقب ناخواسته خرید بیش از حد غذاهای تازه به ویژه میوه‌ها و سبزیجات. تحقیق اخیر انجام شده توسط USDA، دانشگاه Vermont و دانشگاه New Hampshire به‌طور ویژه به ارتباط بین رژیم غذایی سالم و ضایعات غذا پرداخته است. همانطور که در گزارش USA Today نیز آمده است، کیفیت بالای رژیم‌های غذایی به خاطر وجود مقادیر زیادی میوه و سبزیجات است که به نسبت سایر غذاها در میزان بیشتری مصرف می‌شود. Meredith Niles، نویسنده همکار این تحقیق از دانشگاه Vermont، می‌گوید: رژیم غذایی سلامت مهم است و فواید بسیاری را به همراه دارد اما همانطور که از این رژیم پیروی می‌کنیم به همان میزان نیز باید به ضایعات غذا توجه کنیم.»

این تحقیق تاییدکننده گزارشی است که حدود 25سال قبل انجام شد. در این گزارش که دکتر William Rathje تهیه کرده بود گفته شد که الگوهای رفتاری ویژه‌ای وجود دارند که با ضایعات زیاد غذا ارتباط دارند. اغلب آن‌ها روشن هستند. جای هیچ‌گونه شگفتی نیست که به‌عنوان مثال غذاهای تازه ده برابر بیشتر از میوه و سبزیجات پروسس شده دورریز دارند. همچنین می‌توان غذاهایی که به‌طور مرتب استفاده می‌شوند (مثلا برش‌های استاندارد از تکه‌ای نان) را کمتر نسبت به غذاهای مناسبتی و انحصاری (مانند نان هات‌داگ یا مافین) در سطل آشغال دید.

2- اغلب این کاهش یا شیب منفی به خاطر جایگزینی بسته‌بندی پلاستیکی به جای بسته‌بندی کاغذی بود چراکه پلاستیک‌ها در وزن کلی‌شان، محصول بیشتری را نسبت به هر بسته، بسته‌بندی می‌کنند.

این داده‌ها نشانگر این است که شرکت‌های غذایی به‌طور مداوم به دنبال راه‌هایی هستند که غذاهای بیشتری را با بسته‌بندی کمتر تولید کنند. با نام کاهش استفاده از منابع، این استراتژی اولین و مهم‌ترین R در استراتژی سه‌گانه کاهش، استفاده مجدد و بازیافت است که در تحقیق EPA از آن نام برده شده است.

پس در واقعیت، داده‌هایی بسیار جالب و قابل اعتنا داریم که به وضوح نشان می‌دهد بسته‌بندی‌های پلاستیکی نقشی غیرقابل انکار در کمک به کاهش ضایعات غذایی ایفا می‌کنند. احتیاج به شواهد بیشتری دارید؟ به شما چند نمونه نشان می‌دهم:

1- هنگامی که صحبت از کاهش فساد و سایر شکل‌های ضایعات غذایی به میان می‌آید، بسته‌بندی به قدری حیاتی می‌نماید که Helen Williams و Fredrik Wikstrom، محققین دانشگاه Karlstod در سوئد، بر این باورند که بسته‌بندی‌هایی که در راستای کاهش ضایعات غذا تغییر یافته‌اند می‌توانند موجب کاهش کلی تاثیرات زیست‌محیطی شوند و ثمرات خوبی را نیز در این زمینه داشته باشند حتی اگر لازم باشد تا تاثیرات زیست‌محیطی ناشی از خود بسته‌بندی افزایش یابد.

تحقیقی که درخصوص خیار فله یا دارای لفاف انجام شد نشان داد که پس از گذشت دو هفته، خیارهای بدون بسته‌بندی، 10 تا 15 درصد از رطوبت خود را از دست دادند. این رقم در خیارهای دارای لفاف، 1 درصد بود. بسته‌بندی‌ای که باعث کاهش فرار اکسیژن می‌شود می‌تواند باعث افزایش طول عمر گوشت از 4 تا 30 روز شود. این فرآیند همچنین باعث کاهش ضایعات درون فروشگاه تا 25درصد می‌شود.

2- بر پایه آنچه که در مقاله Freakonomics با نام «هر آنچه که راجع به سیب لفاف‌دار می‌دانیم» نوشته شده، در بحث هزینه‌های بالای غذاهای ضایع شده، سوال درخصوص طراحی بسته‌بندی به نظر مهم‌تر از سوال درخصوص الزامات است. ضایعات نتیجه اجتناب‌ناپذیر تولید است. به عنوان مصرف‌کننده، ما باید بسته‌بندی موادغذایی را شکلی از خود مشکل ببینیم و تلاش کنیم تا درخصوص راهکارهای بسته‌بندی مسوولانه‌تر فکر کنیم. همزمان ما باید به این موضوع فکر کنیم که شاید کاهش بسته‌بندی در برخی مواقع بیشتر از منفعت ضرر داشته باشد.

3- شاید لازم باشد به این نکته نیز فکر کنید که چرا ضایعات دورریخته شده مضرتر از پلاستیک‌ها برای طبیعت هستند، نکته‌ای که یک کارشناس باغداری ارگانیک با نام Rodale Press در کتاب Organic Life به آن اشاره می‌کند. در این مقاله آمده «گذاشتن غذاهای درون یخچال به‌طور مستقیم درون زباله‌ها، موضوعی بزرگ است.»

ما به‌عنوان یک جامعه باید در بهبود وضعیت بازیافت بسته‌بندی‌هایمان کوشا باشیم چراکه این نوع مواد خودبه‌خود تبدیل به کود نخواهند شد! بدین خاطر است که من می‌خواهم به اطلاعیه جدید انجمن شیمی امریکا توجه کنید که در آن ذکر شده اعضا مصر هستند که تا سال 2030 تمام بسته‌بندی‌های پلاستیکی را، بازیافت یا استفاده مجدد کنند. همچنین 100درصد بسته‌بندی‌های پلاستیکی باید تا سال 2040 استفاده مجدد، بازیافت یا دوباره تولید شده باشند.