یک ضرب‌المثل قدیمی انگلیسی هست که می‌گوید شاید بعضی وقت‌ها بتوانید هم کیک‌تان را نگه دارید و هم آن را بخورید! (مثل ضرب‌المثل فارسی ما که می‌گوید نمی‌شود هم خدا را خواست و هم خرما را) و به زودی امکان دارد قادر به این باشید که هم بسته‌بندی غذا را داشته باشید و هم بتوانید آن بسته‌بندی را بخورید!
به تازگی دپارتمان غذاهای قابل بهبود و لبنیات در نشست ملی انجمن شیمی امریکا از یک لفاف بسته‌بندی خوراکی که تماما از پروتئین کازئین شیر ساخته شده رونمایی کرد. این تیم امیدوار است پلاستیک خوراکی‌شان روزی بتواند میزان وابستگی به لفاف پلاستیکی را کاهش دهد. امریکایی‌ها هر سال چیزی حدود 33 میلیون‌تن پلاستیک دور می‌اندازند. پلاستیک ماده‌ای متداول برای بسته‌بندی غذاست، چراکه همانطور که هزینه تولید آن پایین است، امکان شکل‌دهی و چاپ‌پذیری آسانی نیز دارد. درصد کمی از این دورریز بازیافت می‌شود، اما باقی‌اش در محل‌های دفن زباله باقی می‌ماند. که نزدیک به 1000سال زمان می‌برد تا به‌طور کامل تجزیه شوند.
یا بخور یا کمپوستش کن!
دپارتمان غذاهای قابل بهبود و لبنیات شاخه‌ای از گروه کشاورزی ایالات متحده امریکاست. این دپارتمان توسط دکتر پگی توماسولا هدایت می‌شود. دکتر لائیتیتا بونائیلی پژوهشگر ارشد این مطالعه است. خانم بونائیلی می‌گوید: «چیزی که ما می‌‌خواهیم استفاده هر چه بیشتر از پسماندها و مازاد تولیدهاست. ما در امریکا بیش از نیاز و مصرف‌مان شیر تولید می‌کنیم. بسته‌بندی خوراکی ایده‌ای بود که توماسولا می‌خواست برای مصرف مازاد شیرها از آن بهره ببرد.» پلاستیک تولیدشده دقیقا شبیه فیلم پلی‌اتیلنی است.
بونائیلی می‌گوید: «تنها تفاوت این است که شما می‌توانید آن را بخورید. مقدار زیادی از آن به نوعی از محصولات لبنی است.» کازئین مزه‌ای ندارد، اما اگر انتخاب شما مصرف کردن آن نیست، قابلیت زیست‌تخریب‌پذیری دارد. مزیت دیگر بسته‌بندی کازئینی این است که مانع بهتری برای اکسیژن نسبت به پلاستیک معمولی ایجاد می‌کند.
دکتر بونائیلی می‌گوید: «وقتی غذا را در یک بسته‌بندی پلاستیکی قرار می‌دهید به سرعت با اکسیژن ترکیب می‌شود و به آن مزه کهنگی می‌دهد. اما پلاستیک بر پایه پروتئین این‌گونه عمل نمی‌کند و بسیار بهتر مانع اکسیژن می‌شود.» باید توجه داشت، امریکایی‌ها در سال 2010 چیزی نزدیک به 67 میلیون تن مواد غذایی را هدر داده‌اند. بسته‌بندی‌ای که بتواند غذا را تازه نگه دارد، می‌تواند به کاهش این میزان غذای ضایع‌شده کمک کند.
کاربردهای بسیار
اعضای تیم اعتقاد دارند بسته‌بندی کازئینی آن‌ها برای غذاهای یکبار مصرف به خوبی کاربرد خواهد داشت. دکتر بونائیلی برای مثال از آن به‌عنوان لفاف تکی برش‌های پنیر استفاده کرد. او می‌گوید: «شما تکه‌ای پنیر برمی‌دارید در حالی‌که بیشتر از پنیر، پلاستیکی است که پنیر را پوشش داده است! و همه آن پلاستیک قرار است به سطل زباله برود.»
او ادامه می‌دهد: «بسته‌بندی کازئینی می‌تواند به عنوان بسته‌بندی اولیه، برش‌های پنیر را پوشش دهد و سپس این برش‌ها در بسته‌بندی ثانویه قرار بگیرند تا پوشش کازئینی، تمیز و مطمئن، قابل مصرف باشد.»
بسته‌بندی کازئینی در آب حل می‌شود و این موضوع لفاف را برای استفاده در انواع سوپ و کافی ایده‌آل می‌کند. بسته‌بندی می‌تواند به شکل مستقیم در آب داغ قرار داده شود تا حل شود، بدین شکل هیچ زباله‌ای هم تولید نمی‌شود!
کازئین همچنین می‌تواند به عنوان اسپری روی غذاهایی مانند غلات فرآوری شده صبحانه (برشتوک) پاشیده شود و به‌عنوان یک پوشش مانع کاهش تردی آن شود. امروزه کارخانجات تولید غلات صبحانه از شکر برای این کار استفاده می‌کنند.
برخی معایب
کازئین و آب‌پنیر دو پروتئین مهمی هستند که در شیر گاو یافت می‌شوند. براساس یافته‌های کلینیک مایو، حساسیت‌های ناشی از محصولات لبنی، یکی از شایع‌ترین حساسیت‌های غذایی است. افرادی که نسبت به شیر و محصولات لبنی حساسیت دارند، تجربه واکنش به کازئین یا آب پنیر را نیز دارند.
این حساسیت‌ها بیش از آن‌که محدودیت‌هایی برای استفاده از لفاف کازئینی در بسته‌بندی محصولات لبنی ایجاد کنند، برای بسته‌بندی سایر محصولات یا غذاهای حساسیت‌زا مانند مغزهای خوراکی به‌طور بالقوه مانع خواهد بود.
خاصیت حل‌شوندگی در آب که پوشش کازئینی را برای بسته‌های یکبار مصرف کافی یا سوپ مناسب می‌کند، محیط پیرامون غذا را تا زمان مصرف شدن محدود می‌کند. چراکه در غیر این صورت در معرض تخریب قرار می‌گیرد. غذای بسته‌بندی شده در کازئین همچنین نیاز به بسته‌بندی ثانویه دارد تا از مرطوب شدن (که باعث تخریبش می‌شود) و نیز کثیف شدن جلوگیری کند تا برای مصرف نامناسب نباشد.
تیم پروژه به لفاف ژلاتین (پکتین) مرکبات که کربوهیدرات میوه است اضافه کرد تا در مجاورت با محیط مقداری بیشتر مقاوم شود. اما هنوز کار زیادی باید روی این بسته‌بندی انجام شود تا بتوان آن را در فروشگاه‌ها عرضه کرد.
خانم بونائیلی می‌گوید: «ما باید به ترکیبی متعادل از یک فیلم محکم که به راحتی در کار استفاده می‌شود و کارکرد خوبی دارد و به اندازه کافی برای پوشش غذا کافی است برسیم. فیلمی که پرداخت براق و تمیزی دارد و همزمان با استحکام و مقاومت در برابر دما و شرایط نگهداری نرمال، بتواند مناسب یک روز داغ در آشپزخانه شما باشد.»
