هنر بسته بندی: در مورد آب و اهمیتش این روز‌ها حرف زیاد می‌زنند. کافیست یک جست‌وجوی مختصر در مورد این عنصر حیاتی در اینترنت بکنید تا سیلی از هشدارها و نصایح به‌سوی‌تان سرازیر شود؛ از کمبود آن در آینده و جنگ‌هایی که برایش به‌راه خواهد افتاد بگیرید تا قبض‌هایی که در صورت گوش نسپردن به نصایح بزرگان متولی‌اش، برایتان گران تمام خواهد شد و البته مثل همه مشکلات دیگری که گریبانگیرش هستیم آدرس‌های غلط هم برای حل بحرانش زیاد داده می‌شود. کما اینکه بیش از 90درصد اتلاف آب در بخش کشاورزی اتفاق می‌افتد ولی چاره بحران در صرفه‌جویی مصارف خانگی و جریمه پرمصرفانش جست‌وجو می‌شود!
از آنجایی که بهتر است هرکس در زمینه تخصص خودش نظر بدهد و در این میان بحث فرهنگ‌سازی مصرف درست آب آشامیدنی نیز مهم است چون به هر حال در آینده نزدیک تفکیک آب آشامیدنی از آب شبکه مصارف عمومی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود، نگارنده براساس اطلاعاتی در مورد نوع خاصی از بسته‌بندی آب آشامیدنی که کمتر در کشور ما رایج است، سعی خواهد کرد بسته‌بندی آب آشامیدنی در لیوان و به روش فرم فیل سیل را معرفی و مزیت‌های آن نسبت به روش‌های دیگر را تبیین نماید.
بهتر است قبل از ورود به بحث بسته‌بندی آب آشامیدنی توضیح مختصری در مورد روش بسته‌بندی فرم فیل‌سیل، انواع آن و تجهیزات مربوطه‌اش داده شود. نام فرم فیل سیل به بازه وسیعی از ماشین‌آلات بسته‌بندی اطلاق می‌شود که مهم‌ترین وجه مشترک آنها ساخت ظرف یا بسته از متریال مربوطه در خود ماشین است. بر این اساس انواع بسته‌بندی‌های دوی پک، کیسه‌ای، توزین‌دار و حجمی عمودی، بالشی، پیلوپک و… در این بازه قرار می‌گیرند که به دو نوع کلی بسته‌بندی فرم فیل‌سیل افقی و بسته‌بندی فرم فیل‌سیل عمودی بر حسب جهت حرکت فیلم دسته‌بندی می‌شوند.
بسته‌بندی مدنظر ما برای آب لیوانی در رده بسته‌بندی فرم فیل سیل افقی قرار می‌گیرد که چهار وظیفه اصلی ساخت لیوان از فیلم پلیمری، پرکردن آن، دربندی لیوان با فویل آلومینیوم ویا فیلم‌های پلیمری و در نهایت برش و جداسازی لیوان‌های بسته‌بندی شده و قرار دادن آن روی نقاله خروجی دستگاه را به عهده دارد.
این روش بسته‌بندی سه مزیت اصلی یک بسته‌بندی خوب از نظر تمیز و بهداشتی بودن، به صرفه بودن و همچنین پر تیراژ بودن را داراست که به تفصیل و در مقایسه با بسته‌بندی بطری به آن خواهیم پرداخت.
بسته‌بندی آب لیوانی به روش فرم فیل سیل و تمایز‌های آن
برای جلوگیری از اطاله کلام و ارایه اطلاعات لازم و مشخص تحت عنوان چند مولفه اصلی و مهم، بسته‌بندی لیوانی فرم فیل سیل برای آب را با بسته‌بندی بطری مقایسه می‌کنیم:
بهداشتی بودن فرآیند بسته‌بندی
در روش بسته‌بندی فرم فیل سیل به‌دلیل ساخت ظرف در خود ماشین، از رول فیلم پلیمری با اعمال حرارت مشخص و بدون دخالت عامل انسانی نتیجه بسیار بهداشتی‌تر از انواع دیگر بسته‌بندی است پرشدن لیوان در یک فاصله زمانی چند ثانیه‌ای و دربندی آن توسط سیل حرارتی به عدم آلودگی بسته و محتویات آن کمک زیادی می‌نماید. در بسته‌بندی بطری مخصوصا در انواع نیمه اتوماتیک و ارزان‌قیمت آن این درجه از تمیزی غیرقابل دسترسی است.
تیراژ بالا و هزینه پایین
ماشین‌های فرم فیل‌سیل اساسا دستگاه‌های پرتیراژی هستند و ساخت آنها برای تیراژ‌های پایین اصولا اقتصادی و مقرون به صرفه نیست. دسترسی به سرعت بسته‌بندی حدود 8000 تا 10000 کاپ در ساعت در این تجهیزات عادی و متعارف بوده و به‌دلیل یکپارچگی و تداوم عملکرد دستگاه در تمامی مراحل، تنها با یک نفر نیروی انسانی ناظر، این تیراژ قابل حصول خواهد بود. از طرف دیگر به‌دلیل تامین مواد اولیه ساخت لیوان و سیل دهانه آن به صورت رول، هزینه‌های حمل‌ونقل بسیار کاهش یافته و فضای مورد نیاز برای انبارش متریال بسته‌بندی با بطری اصلا قابل مقایسه نیست.
از طرف دیگر با احتساب هزینه تمام‌شده یک لیوان در این روش برای بسته‌بندی 250 سی‌سی آب در آن‌که حدود 600 ریال برای هرکاپ با توجه به قیمت‌های فعلی مواد اولیه در بازار ایران خواهد بود، تفاوت فاحش قیمت تمام‌شده بسته‌بندی بطری و لیوان فرم فیل‌سیل با توجه به اینکه هزینه تمام‌شده آب بسته‌بندی در واقع هزینه ظرف است و نه محتویات درون آن، به تنهایی این روش را توجیه می‌نماید.
مسایل محیط‌زیستی
توجه به تاثیرات زیست‌محیطی محصولات تولیدی، یکی از موارد بسیار قابل توجه در شرایط حاضر در ایران و همه دنیا است. هم‌اکنون تمامی کمپانی‌ها و برند‌های مهم و معتبر جهانی در کنار تبلیغات وسیع محصولات خود به تخریب کمتر محیط‌زیست براساس نوع فعالیت صنعتی خود و نتایج آن اهتمام دارند و تبلیغ می‌کنند. مقایسه بسته‌بندی بطری و لیوان برای آب از این زاویه نیز مشخص می‌کند که در بسته‌بندی لیوانی مواد زیست تخریب‌ناپذیر کمتری نسبت به روش بطری وارد چرخه محیط‌زیست می‌شود.
صرفه‌جویی در آب
کمترین حجم بسته‌بندی رایج در بازار ایران برای آب آشامیدنی بطری‌ها 500 سی‌سی است. معمولا این حجم از آب در یک وعده برای یک نفر قابل استفاده نبوده و بخشی از آن به‌دلیل گرم شدن همراه با خود ظرف دور ریز می‌شود. حجم 250 سی‌سی یا حتی کمتر برای یک لیوان آب مناسب‌تر بوده و در صورت نیاز بیشتر نیز مصرف چند عدد آن در برابر قیمت مصرف‌کننده آب بطری قابل توجیه خواهد بود.
توجیه اقتصادی و اشتغالزایی
سرمایه‌گذاری برای بسته‌بندی آب بطری در ایران در شرایط فعلی که بحران کمبود آب چندان برای مصرف‌کننده عادی محسوس نیست، بسیار بالا بوده و حضور رقبای قدر و برند‌های معروف جهانی در بازار داخلی به حد کافی مشهود است و هر کسی با سرمایه کم قادر به رقابت با شرکت‌های قوی نیست.
با توجه به آینده نه‌چندان دوری که مشکل بحران آب و کمبود آن بالطبع بازار مناسبی برای فعالیت در این زمینه را فراهم خواهد نمود، پیشنهاد می‌شود افراد علاقه‌مند برای حضور در این بازار بالقوه هم‌اکنون با سرمایه‌گذاری نسبتا پایین در این زمینه و با ورود به بازار آب بسته‌بندی تک نفره، جای پای خود را برای آینده محکم نمایند. هم‌اکنون نیز بازار صادراتی مناسبی برای این نو از آب بسته‌بندی شده در کشورهای همسایه و به‌خصوص عراق وجود دارد که علاوه بر خود آب، ایران از نظر تامین مواد اولیه بسته‌بندی و هزینه انرژی نیز دارای مزیت‌های فراوانی در این زمینه است. اکثر شرکت‌های بسته‌بندی آب در کشور عراق بر پایه بسته‌بندی آب لیوانی مشغول به فعالیت هستند و حجم قابل توجهی از بسته‌بندی آب در عراق به روش فرم فیل‌سیل انجام می‌پذیرد.
