مصطفی امام پور: دانشجوی کارشناسی ارشد حفاظت و اصلاح چوب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
سیدمحمدجواد سپیده دم: استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
سعید مهدوی: استادیار مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور
چكيده
در این تحقیق، امکان مقاوم کردن چوب تبریزی نسبت به آتش بررسی گردید. نمونه های آزمونی مربوط به اندازهگیری خواص مقاومت به آتش، طبق استانداردISO 11925 تهیه گردیدند. در این تحقیق، برای اشباع کردن از روش بتل[4] استفاده شده است. در مورد ویژگیهای اندازهگیری شده مربوط به خواص مقاومت به آتش نمونهها از بین مواد مختلف، نمونههای اشباع شده با آمونیوم بروماید به روش بتل، بهترین نتایج را نشان دادند. اعمال تیمارها در چوبها باعث افزایش جذب اولیه نسبت به نمونههای شاهد شد به گونه‌ای که چوب تبریزی تیمار شده دارای بیشترین میزان جذب اولیه بود. در مورد جذب ثانویه نیز می‌توان بیان داشت که اعمال تیمارها، باعث افزایش این شاخص شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، وزن نمونههاي تيمارشده بعد از سوختن كاهش معنيداري نداشت.
واژه هاي كليدي
کندسوز کردن، آمونیوم بروماید، دی آمونیوم هیدروژن فسفات، بوراکس سدیم، روش بتل و چوب تبریزی[5].
1- مقدمه
یکی از تمهیدات مهم در شرایطی که چوب به عنوان یک مادۀ خام در یک سازه مورد استفاده قرار میگیرد، مسئله حفاظت آن در برابر آتش است. چوب به عنوان ماده مهندسی، کاربردهای متنوعی دارد. عملکرد منفی چوب و فرآورده های چوبی در برابر آتش، یکی از عوامل کاهش کاربرد آنها محسوب میشود. استفاده از چوب و فرآوردههای چوبی در ایران و سایر کشورهای جهان روز به روز از گستردگی و تنوع بیشتری برخوردار میشود و حفاظت از این محصولات در حال گسترش میباشد(یعنی در واقع مقدار ایمنی و دوام این محصولات برای مصرف کنندگان اهمیت زیادی پیدا میکند)]1 و2[. چوب، در بیشتر کشورهای دنیا به عنوان یک ماده مناسب برای ساخت جعبه در صنایع نظامی کاربرد دارد.
همچنین نه تنها یکی از ویژگیهای مهم مصالح ساختمانی کندسوز بودن یا مقاوم بودن چوبها در برابر آتش میباشد، بلکه یکی از شایعترین حوادثی که در ساختمانها و محصولات چوبی رخ میدهد، زوال چوب در اثر آتش میباشد که سالانه خسارتهای جانی و مالی زیادی به مصرف کنندگان این محصولات وارد مینماید]3[.
ایجاد افزایش ضریب ایمنی بسته بندیهای چوبی برای شرکتها و مراکز بزرگی که دارای ذخیره سازی طولانی مدّت کالا دارند، کمک خواهد کرد تا در شرایط قرار گرفتن حریق از ضایعات اقلام و تلفات انسانی جلوگیری گردد. امروزه شاهد حوادث ناشی از حریق در کارخانه جات بزرگ دنیا هستیم که به سبب ناامن شدن محیط و یا تحت شرایط بد نگهداری اقلام دچار آتشسوزیهای بزرگ میشوند. به ویژه انبارهایی که حاوی محصولات و مواد خطرناک نظیر: مواد شیمیایی، رنگی، روغنی و منفجره. میباشند]5 و4[.
چوب تبریزی(که نامهای دیگر آن ابودقیق، تبریزی، چنار، حور، راجی، صنوبر، شجرالحور و قلمه میباشد):
در اين تحقيق از چوب تبريزي استفاده شده است كه به رنگ سفید تا كرم روشن است و اغلب لكّههای سیاه رنگ و یا قهوهای دارد و نسبتاً نرم و سبك بوده و دوام زیادی ندارد و كار با آن آسان است. برای ساخت كاغذسازی، كبریتسازی، جعبهسازی و ادوات كشاورزی از آن استفاده میشود.
تبریزی درختی بزرگ و کشیده است که شاخۀ آن کمی پهن بوده و پوست ساقه و شاخه های آن خاکستری است. برگ آن بیکرک و در دو طرف سبز است و دارای دندانه هایی منظم و کمی مثلثی است و پرچم دارد، مخصوص نواحی استپی ایران است و در اغلب نقاط کاشته میشود. البته این چوب زود شکاف برنمیدارد و میتواند در واگن سازی، ادوات کشاورزی، ابزار چوبی منزل و ساختمان داربست شیروانی ها مورد استفاده قرار گیرد.
در ایران، بنا به علل مختلف، جنگلهای شمال کشور روز به روز توانایی خود را در جهت رفع نیازهای چوبی کشور از دست میدهد و رشد بیرویه جمعیت بر شدّت این کمبودها می افزاید.
در این روش از تحقیق از دستگاه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور استفاده شده است.