سهیل چهره ای
در ماه‌های گذشته از تحریم و برجام و پسابرجام بسیار شنیده‌ایم. بسیار شنیده‌ایم و با ترس و اشتیاق دنبال کرده‌ایم چون نتایج آن بی‌شک بر زندگی همه ما چه در جایگاه مصرف‌کننده نهایی کالا و چه تولیدکننده و یا بازرگان آن تاثیرگذار است. اینکه تا چه حد این توافق موفق بوده، طرفین به آن پایبند بوده‌اند و یا تا چه میزان به نفع یا ضرر ما بوده، موضوع بحث این نوشتار نیست. مسئله این است که ما تا چه حد برای مواجهه با آن آمادگی داریم؟
همان‌طور که گفته شد موضوع بررسی جزییات صحت اجرایی شدن یا نشدن برجام نیست. مسئله آن جایی شکل مهم‌تری به خود می‌گیرد که خوشبین باشیم و بپنداریم که توافق روند طبیعی و مثبت خود را طی می‌کند تا به سرانجام مقصود برسد. حداقل در ظاهر و از آنچه که در اخبار می‌شنویم، رفت و آمدهای هیات‌های تجاری به طرز بی‌سابقه‌ای بیشتر شده است. نمود عینی آن برای من، حضور شرکت‌های خارجی در نمایشگاه‌های داخلی است. در ماه گذشته، “هنر بسته‌بندی” در دو نمایشگاه ایران‌پلاست و آرایشی و بهداشتی غرفه داشت. در مقایسه با نمایشگاه‌های سال‌های قبل، تعداد شرکت‌های خارجی افزایشی چشمگیر داشت. چه آنهایی که به صورت جداگانه غرفه داشتند و چه آنهایی که در قالب پاویون‌های ایتالیا، چین، ترکیه، آلمان و… به بازار ایران آمده بودند. در این میان حضور کشورهای چین و ترکیه، گسترده‌تر از بقیه بود. مهم‌تر، استقبالی بود که از آنان از طرف بازدیدکنندگان شد، حداقل آن چیزی که در ظاهر پیدا بود.
حضور شرکت‌های خارجی، به شرط آنکه صاحب فناوری‌های نوین باشند، قطعا به ارتقا صنایع ما از لحاظ کیفی کمک خواهد کرد و با بالا بردن حق انتخاب خریدار، بر تنوع بازار نیز تاثیرهای مثبتی خواهد گذاشت. اما این قیچی لبه دیگری نیز دارد که تولیدکنندگان داخلی در بخش‌های رقابتی، تیزی آن را به خوبی لمس می‌کنند. بازار رقابت دیگر مانع تحریم را پیش‌روی خود نمی‌بیند و چهره سخت و عریان خود را نمایان ساخته است. البته شاید به خاطر نبود نقدینگی کافی نزد خریداران داخلی، آنچنان که باید خریدهای عمده انجام نشود اما به هر حال در دومینوی تغییرات، نخستین مهره سقوط کرده است. برای منی که دوستان بسیاری هم در بخش واردکنندگان و هم تولیدکنندگان دارم تناقضی جالب به خاطر تفاوت منافع این دو گروه ایجاد شده است. نباید از نظر دور داشت که صنعتگران بسیاری پیش از این با هوشمندی مناسب، پیش‌بینی‌های لازم برای روزهایی با اقتصاد آزاد را داشته‌اند و خود را تجهیز کرده‌اند و از رونق به وجود آمده احتمالی، ماهی خود را صید خواهند کرد.
نهایت اینکه، آنجا که خریدار حق انتخاب خوبی داشته باشد، رقابت بسیار سنگین خواهد بود. کماکان معتقدم که با وجود تمام نقایص احتمالی از تولید گرفته تا مشکلاتی همچون نبود سواد بازرگانی لازم برای فروش محصول به خصوص در جنبه صادرات، وضعیت صادرات ما در زمینه‌های قابل عرضه در بخش بسته‌بندی باید به مراتب بهتر از این باشد. با تسهیل مراودات بانکی، حداقل در مبالغ کم، تولیدکنندگان محترم ما باید بر جسارتشان بیافزایند و بازارهای خارجی را پله به پله هدف‌گیری کنند. سرمایه گذاری های مشترک با طرف‌های خارجی نیز می‌تواند گزینه ای قابل بحث باشد.
پتانسیل‌های بسیاری برای صنعت بسته‌بندی ما در آن سوی مرزها نهفته است که با تمرکز بیشتر بر بهبود کیفیت و خدمات پس از فروش قادر به دستیابی به آنها خواهیم بود. خوشا به حال آنانی که خریدارانشان وفاداری به برند را نه از سر ناچاری بلکه به خاطر کیفیت خوب معنا کرده‌اند.