محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در اقدامی نوین موفق به طراحی و ساخت “ظروف بهینه‌سازی شده برای تولید و بسته‌بندی محلول‌های تزریقی و خوراکی” شدند. دکتر حمید رضا رحیمی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و از اعضای این پروژه تحقیقاتی با اشاره به اینکه ظروف و لوازم پلاستیک یک بار مصرف که در محیط زیست نیز تجزیه‌ناپذیر هستند، تهدیدی برای سلامتی محسوب می‌شوند، اظهار کرد: با کمک تیم تحقیقاتی “ظروف بهینه‌سازی شده برای تولید و بسته‌بندی محلول‌های تزریقی و خوراکی” ساخته شده که با پنهان کردن در زیر خاک نیز تجزیه می‌شوند که به نفع محیط زیست است.
عکس تزیینی است
رحیمی در خصوص توجه به تجزیه‌پذیر شدن زباله‌های بیمارستانی بویژه لوازم یک بار مصرف پلاستیکی، تصریح کرد: یک مشکل بزرگ در حوزه لوازم مصرفی پزشکی وسایل پلاستیکی یک بار مصرفی است که در این حوزه استفاده می‌شود؛ این لوازم یک بار مصرف برای بیمار استفاده می‌شود و بعد دور ریخته می‌شود که حجم آن نیز عدد کوچکی نیست.
عضو تیم تحقیقاتی پروژه ساخت ظروف بهینه‌سازی شده محلول‌های تزریقی و خوراکی با تاکید بر اینکه فقط در خصوص بطری‌های پلاستیکی سرم‌ها در سال نزدیک ۱۲۰ میلیون بطری سرم یک لیتری از یک کارخانه در کشور تولید و مصرف می‌شود، ادامه داد: سرنگ، سوند، کیسه بگ ادراری، دستکش‌ها و … مواد پلاستیکی هستند که این مواد در سطح وسیعی در کشور در حال تولید و مصرف است و همه این‌ها تبدیل به زباله‌هایی می‌شود که دوباره قابل استفاده نیست؛ زیرا بسیاری از این مواد مصرفی به دلیل ارتباط مستقیم با بدن بیمار آلودگی دارد و قابل بازیافت نیست.
باید کاری کرد که زباله‌های پلاستیکی به چرخه طبیعت بازگردد
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه باید کاری کرد که زباله‌ها به چرخه طبیعت برگردند؛ یعنی زباله‌ای باشند که زیست تجزیه‌پذیر باشند، اظهار کرد: در جامعه باب شده ظرف‌های گیاهی تولید می‌شود؛ اما در این تحقیق ظروف پلاستیکی زیست تجزیه‌پذیر می‌شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه استارت اولیه این تحقیق توسط داروساز تیم زده شده بود که سابق بر این مدیر عامل یکی از کارخانه‌های سرم‌سازی بود، تصریح کرد: برای زیست تجزیه‌پذیر شدن ظروف ماده‌ای استفاده می‌شود که پس از مصرف لوازم، با مدفون کردن زیر خاک این ظروف تجزیه شود.
تغییر شکل ظروف برای راحتی حال بیماران
وی تصریح کرد: در این طرح تحقیقاتی شکل ظروف به نحوی طراحی شده تا بیمار به راحتی بتواند از آن استفاده کند؛ بیمار وقتی راه می‌رود پایه سرم به دست همراهی است، اما یک ظرف سرم در این پژوهش طراحی شده است که دور گردن بیمار می‌افتد و بیمار برای رفت و آمد در محیط بخش با مشکل نگه داشتن سرم روبرو نیست.
حمایت ۲۰ ساله از این اختراع نوآورانه
رحیمی با اشاره به اینکه این اختراع برای ۲۰ سال مورد حمایت اختراعات معنوی قرار می‌گیرد، گفت: این اختراع دو خاصیت دارد؛ یکی شکل ظاهری ظرف سرم که تغییر کرده و دوم اینکه موادی اضافه شده که زیست تجزیه‌پذیر است. وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر پژوهش در مرحله‌ای است که تست‌های مختلف از آن انجام می‌شود و داروهای مختلف داخل این ظروف ریخته می‌شود و بررسی می‌شود که واکنشی انجام نشود، بیان کرد: هم اکنون با دو شرکت تولیدکننده تجهیزات پزشکی یکبار مصرف صحبت شده و قرار است آن موادی که می‌شود در حال حاضر این ماده را به آن اضافه کرد مانند کیسه ادرار، بطری‌های باتل چس تیوپ و بطری‌هایی که با بدن بیمار ارتباطی ندارند، تولید شود که برای این کار در مرحله عقد قرارداد با شرکت‌ها هستیم.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه اگر این اتفاق به زودی رخ دهد، امیدوارم بتوانیم ادعا کنیم که ۵۰ درصد وسایل تولیدی شرکت تبدیل به مواد زیست تجزیه‌پذیر شده است، تصریح کرد: اگر اداره استاندارد و محیط زیست استفاده از این وسایل را ضروری بداند، حداقل تا ۵۰ درصد مواد شرکت تبدیل به مواد زیست تجزیه‌پذیر می شود تا محیط زیست خود را از بین نبریم.
رحیمی با بیان اینکه بعضی از کشورهای دنیا برای این که از این مشکل فرار کنند، ظروف سرم را شیشه‌ای کردند، گفت: منشا ظروف تجزیه‌پذیر از خود طبیعت و از بدن خرچنگ است که این ماده در پوست خرچنگ نهفته است.
وی با اشاره به سختی‌های مراحل کار تحقیقاتی گفت: تمام موادی که تصور می‌شد باعث زیست تخریب‌پذیر شدن مواد پلاستیکی شود، یک به یک چک و بررسی شده است. باکتری خاک را به آن ترکیب اضافه کردیم تا بینیم این مواد می‌توانند این ماده را از بین ببرند، مثلا تصور کنید ۵۰ ماده افزودنی کاندیدا داشتیم که این ۵۰ ماده را کم کردیم تا به چند ترکیب رسیدیم.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه حدود ۵ سال برای این تحقیق وقت صرف شده است، گفت: اختراع ۲۲ فروردین ۹۷ انجام شده و یک سال فرایند آزمایش اختراع انجام شده و در دو مرحله داوری انجام شد که در نهایت تیم داوری بیان کردند که این اختراع نوآوری دارد و موضوعی است که در دنیا مشابه خارجی ندارد.
وی ابا اشاره به حمایت‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد از طرح تحقیقاتی و مراحل مختلف انجام کار، اظهار کرد: صندوق پژوهش و فناوری سلامت ثامن برای تجاری‌سازی این اختراع تسهیلات با بهره پایین می‌دهد؛ علاوه براین پیگیری بحث ضمانت‌نامه نیز از این طریق انجام می‌شود. امیدواریم قرارداد با یک شرکت تولیدکننده منعقد شود تا این اختراع وارد فاز تولید شود.
رحیمی بیان کرد: در تمام مراحل ثبت اختراع باید تک تک آزمایشات یک بار در پژوهشگاه پلیمر در تهران انجام می‌شد و بار دوم برای بررسی مواد درون ظرف آزمایشات لازم انجام می‌شد تا بر اساس پاسخ آزمایشگاه برنامه بعدی چیده شود و تمام این مدت سعی و خطا است. وی با تاکید بر اینکه تیم تحقیقاتی که این موضوع را به ثبت رسانده، ترکیب افرادی با رشته‌های علمی متنوع و مورد نیاز برای این پژوهش است، گفت: جواد کریمی دکترای شیمی، شیرین بمانی دانشجوی دکتری نانو تکنولوژی پزشکی، نانوتکنولوژی دارویی، پزشکی مولکولی و ابراهیم دین محمدی یک داروساز در تیم فعالیت می‌کنند.